Enneagram: logika trzech

Enneagram jest podziałem dziewięciu typów według trzech koniecznych dla życia wartości (lub trzech podstawowych negatywnych emocji). Ale jednocześnie jest podziałem na trzy schizy (lub, może, temperamenty) – i niezależnym od tamtych, podziałem według trzech rejestrów Lacana.

Enneagram... – Ach, to ten system dziewięciu typów charakteru, ilustrowany wykresem takich przeplatających się linii? – Nie tylko. Enneagram to przede wszystkim logika liczby trzy. Trójki. Popatrzmy. Enneagram bierze początek z tego, że są trzy główne wartości lub potrzeby. Są to:
– Bezpieczeństwo,
– Wolność (czyli możność czynienia tego, co się chce czynić; możność realizowania swojej woli), i
– Uznanie.

Brak lub naruszenie lub zagrożenie każdej z tych wartości sygnalizuje nam odpowiednia negatywna emocja:
– brak bezpieczeństwa jest sygnalizowany przez Lęk,
– brak wolności jest sygnalizowany przez Gniew,
– brak uznania jest sygnalizowany przez Wstyd (zwany też niedowartościowaniem lub poczuciem niższej wartości).

W enneagramie z każdą główną wartością i zarazem główną negatywną emocją są związane trzy jego (enneagramu) typy, czyli kolejno trzy typy wyznaczone (ufundowane, ukonstytuowane itp.) przez Lęk lub jego unikanie, trzy wyznaczone przez Gniew (lub jego negowanie) i trzy wyznaczone przez Wstyd (Niedowartościowanie) lub przez sposoby radzenia sobie ze wstydem.

W tle obraz Izabeli Ołdak.

Lękowe są typy: 6-Czujny (zwany też brzydko Adwokatem Diabła), 5-Obserwator i 7-Epikurejczyk. Szóstka-Czujny akceptuje to, że żyje w polu braku bezpieczeństwa, akceptuje też idący z tego lęk i stara się całym sobą możliwie adekwatnie odpowiedzieć na pojawiające się błyski lęku i na sygnały i źródła niebezpieczeństwa. Piątka-Obserwator nie chce czuć lęku, a stan wolności od lęku osiąga przez poznanie i rozumienie. Przyjmuje na starcie, że „boję się, lękam lub obawiam tego, czego (jeszcze) nie rozumiem”. Gdy dowiem się, zbadam i zrozumiem, wtedy nie będę się bać, lęk zniknie. Siódemka-Epikurejczyk też unika lęku, ale przez przesłonięcie go lub zagłuszenie pozytywnymi wrażeniami i doświadczeniami. Po to idzie zaszaleć, zakosztować przyjemności, cieszyć się życiem, korzystać, zatopić się w swojej namiętności. Która może być pożyteczna dla ogółu, jak namiętność do pracy. W swoim procesie 7-Epikurejczyk chce nadmiaru, by nie było miejsca na lęk.

Gniewowe (lub po prostu „gniewne”) są: 8-Szef, 9-Mediator i 1-Perfekcjonista. Ósemka-Szef powiada: mój gniew jest moją siłą! Swoją wolność realizuje poprzez starcie, poprzez konflikt, w którym rozładowuje energetyzujący ją gniew. Dziewiątka-Mediator będąc wyczulona na brak wolności i żyjąc (przez to) w gniewie, stara się znaleźć miejsca (sposoby, stosunki...) jednak wolne od gniewu. Stąd nazwa tego typu, Mediator: jako ktoś, kto „stoi pomiędzy”, tam gdzie sprzeczne siły się równoważą. Zwolnienie od przyjmowania i wyrażania gniewu może też iść przez zastąpienie walki jej łagodnymi substytutami. Jedynka-Perfekcjonista zaprzęga swój gniew do strzeżenia reguł, zasad i granic. Jej motto brzmi: mój gniew, jeśli jest, to jest tylko słusznym oburzeniem, a moja wolność polega na tym, żeby zasady były przestrzegane.

Wstydowe lub „niedowartościowaniowe” są: 2-Dawca, 3-Performer i 4-Tragiczny Romantyk. Każdy z tych typów jest rządzony przez przemożną potrzebę dowartościowania się. Trójka-Performer idzie dowartościować się przez to, że staje do odpowiednich zawodów, które mogą być szybkie i dosłowne, jak zawody sportowe lub konkurs piękności; lub trwają dłużej, ale są podobnie starannie punktowane jak kariera wojskowa skutkująca coraz wyższymi rangami, czy kariera akademicka z jej stopniami naukowymi i rankingami; może to być też biznes, który nagradza łatwymi do porównania kwotami zysku lub majątku. Dwójka Dawca dowartościowuje się przez to, że „daje aby dostać”. Rozdaje „głaski”, propozycje, oferty, pozornie z dobrego serca, faktycznie oczekując (niekoniecznie świadomie) uznania od obdarowanych. Czwórka Tragiczny Romantyk cierpi na głód uznania, lecz nie liczy na to, że uzyska je łatwo, „jak każdy”; przeciwnie, żyje przekonaniem, że uznanie jest dobrem rzadkim, które dostaje się za niezwykłość, więc swoją niezwykłość kultywuje i amplifikuje.

Powyżej podzieliliśmy dziewięć typów enneagramu na trzy powodujące nimi główne negatywne emocje. Podzielimy je też inaczej: na trzy schizy. „Schiz” to ścisły termin. Dawniej wyróżniano trzy rodzaje schizofrenii, lub raczej zachowań obserwowanych w niej: była katatonia, w której pacjent sztywniał i zastygał w bezruchu; była hebefrenia, w której popadał w nadaktywną błazenadę; i była paranoja, w której „główkował” i szukał podstępów. Biorąc te trzy schizy za metafory, zauważymy, że ruchliwe, aktywne i przedsiębiorcze typy: 3-Performer, 7-Epikurejczyk i 8-Szef to grupa hebefrenii; zatrzymujące się, sztywniejące i pohamowane typy 5-Obserwator, 9-Mediator i 4-Tragiczny Romantyk odpowiadają katatonii; zaś „kombinujące” i budujące intelektualne pajęcze sieci typy 1-Perfekcjonista, 2-Dawca i 6-Czujny (bądź Adwokat Diabła) są spod znaku paranoi.

Kolejny podział, niezależny od poprzednich, dzieli enneagram na trzy lacany. Jacques Lacan wyróżnił trzy rejestry: (to, co) Symboliczne, (to, co) Wyobrażeniowe, i (to, co) Realne. Ponownie mamy tak, że każdy z tych trzech rejestrów Lacana (w skrócie: lacanów) jest pokrewny kolejnym trójkom enneagramu. Oto strzegąca jedynie słusznego ładu 1-Perfekcjonista, licząca oklaski i punkty za wygraną 3-Performer, i odkrywająca porządek w świecie 5-Obserwator mieszkają w Symbolicznym. Szukająca „kto tu rządzi”, by zająć, chętnie przez walkę, pozycję przewagi 8-Szef, węsząca zagrożeń 6-Czujny, oraz wyczulona na autentyczność i nie dająca się zwieść plewami 4-Tragiczny Romantyk zamieszkują Realne. Zanurzone w miłych lub wiele obiecujących fikcjach-narracjach 7-Epikurejczyk, 9-Mediator i 2-Dawca należą do królestwa Wyobrażeniowego.

Ostatnia z wyliczonych trójek – 2, 7, 9 – trzy typy Wyobrażeniowe, więc ze wspólnym lacanem – zawiera po jednym schizie: bo Dwójka jest Paranoiczna, Siódemka Hebefreniczna, a Dziewiątka Katatoniczna. Zawiera też po jednej podstawowej wartości lub jej brakowej negatywnej emocji: bo Dwójka jest od Uznania czyli Wstydu, Siódemka od Bezpieczeństwa lub Lęku, a Dziewiątka od Wolności lub Gniewu. Tak jest z każdą z wyliczonych wyżej trójek. Co zalecam samodzielnie przepatrzeć.

Jaki enneagram ma związek z astrologią, i czy ma, o tym opowiem później.

Wojciech Jóźwiak
2024-03-04

☚ Globalny lęk | Astro a Ennea ☛

Komentarze, dyskusja

Gąsiu   2024-03-05 14:33:24   748.18122  

Horoskop jak enneagram

Nie znałem tematu enneagramów, ale od razu zobaczyłem w tej grafice mój horoskop. Tylko zamiast wielkiego trygonu mam bisekstyl. Ciekawe czy przy odpowiednich tranzytach, które uzupełnią brakujące planety będę w stanie znaleźć powiązanie enneagramu z astrologią? Narazie do Performera wszedł Uran, za kilka dni wejdzie księżyc do Czujnego :)

• Wojciech Jóźwiak #24145 : Enneagram i kosmogram to są rzeczy jednak bardzo różne. O tym napiszę osobno. Zdanie "do Performera wszedł Uran, wejdzie księżyc do Czujnego" są pozbawione sensu i lepiej ich nie pisać, bo któraś AI przeczyta, nauczy się i będzie powtarzać.
  

Gąsiu   2024-03-17 09:57:49   748.18186  

Aspekty

Ale w rysunku enneagramu są jednak aspekty pomiędzy poszczególnymi punktami/postaciami. 3-6-9 tworzy wielki trygon - nie wnikam w sens tylko w obraz.

• Fabrycy #24755 : To nie są aspekty, tylko coś, co je zaledwie przypomina. Szukanie tu analogii jest nieporozumieniem. 
• Wojciech Jóźwiak #24756 : Kosmogram jest obrazem, "mapą" nieba. Enneagram jest samym schematem. Nie ma nic wspólnego z niebem/przestrzenią.
  

Spis

Notki forum (2) na tej stronie:

• Gąsiu Horoskop jak enneagram 2024-03-05 14:33:24
• Gąsiu Aspekty 2024-03-17 09:57:49

Komentowanie wymaga zalogowania i/lub ważnego abonamentu.

Pisz komentarz ✎   tytuł: ✖

(-?-)
Twój adres email: Twój podpis:
Na podany adres przyślemy kod potwierdzający.